Patoloji (anormal) uşaqlıq qanaxması

Uşaqlıq iki təbəqədən ibarətdir. İncə daxili təbəqəyə endometrium deyilir. Qalın xarici əzələ divarı miometriumdur (myo - əzələ). Menstruasiya ovulyasiyadan 10-14 gün sonra baş verir. Müntəzəm olaraq ovulyasiya və menstruasiya olan qadınlarda yumurtalıqlar tərəfindən estrogen hormonunun istehsalı hamiləliyə hazırlıq üçün hər ay endometriumun qalınlaşmasına səbəb olur.
Qadın hamilə qalmazsa, menstruasiya zamanı endometrial membran deskvamasiya olunur. Menopauza zamanı yumurtalıqların hormon sekresiyası, həmçinin bununla əlaqəli olaraq uşaqlıq divarının böyüməsi və deskvamasiyası dayanır. Normal şərtlər daxilində qadının hər menstrual dövrü ərzində məhdud qanaxma (80 ml - dən az) olmalıdır.
Düzənsiz və ya həddindən artıq müntəzəm menstrual qanaxma olan xəstələrdə qanaxma anormal uşaqlıq qanaxması hesab olunur. Hormon terapiyası görməyən qadın menstrual dövrü başa çatmışdırsa (menopauzadadırsa), hər hansı bir uşaqlıq qanaxması anormal sayılır.
Bir çox fərqli vəziyyətlər anormal uşaqlıq qanaxmasına səbəb ola bilər.
Artan uşaqlıq qanaxmasının simptomları
- Ağır menstrual qanaxma;
- Çox miqdarda və ya böyük laxtalarla qanaxma;
- 7 gündən çox davam edən qanaxma;
- Son dövrdən 21 gündən az müddətdə baş verən qanaxma;
- Son dövrdən 35 gün sonra baş verən qanaxma;
- Menstruasiyalar arasında qanaxma.
Artan uşaqlıq qanaxmasının səbəbləri
Yeniyetmə qızlarda anormal vaginal qanaxma – yetkinlik yaşına çatmamış qızlarda qanaxma (qızın həyatında ilk dövr) həmişə anormaldır. Travma, yad cisim (oyuncaq və ya tualet kağızı kimi), cinsiyyət orqanlarının qıcıqlanması (köpüklü vanna, sabun, losyon və ya infeksiyaya görə) və ya sidik yollarındakı problemlərdən yarana bilər. Cinsi istismar nəticəsində də qanaxma baş verə bilər.
Yeniyetmələr - bir çox qızlar ilk menstruasiya sonrası ilk bir neçə ayda nizamsız qanaxma ilə qarşılaşırlar. Yeniyetmənin hormonal dövrü və ovulyasiya normallaşdıqdan sonra bu adətən müalicə olunmadan həll olunur. Bu müddətdən sonra nizamsız qanaxma davam edərsə və ya ağır qanaxma olarsa, əlavə qiymətləndirmə tələb olunur.
Yeniyetmələrdə anormal qanaxma hamiləlik, infeksiya, aybaşı pozğunluğu və ya digər tibbi durumlar daxil olmaqla, bütün premenopozal qadınlarda qanaxmaya səbəb olan şərtlərdən hər hansı biri ola bilər.
Premenopauza dövründə olan qadınlar - Bir çox fərqli vəziyyət, premenopauzal dövrdə anormal qanaxmaya səbəb ola bilər. Ovulyasiya zamanı hormon səviyyələrində ani dəyişikliklər vaginal ləkələrə və ya az miqdarda qanaxmaya səbəb ola bilər. Hormonal doğuşa nəzarət üsullarından istifadə edən premenopozal dövrdə olan qadınlarda da nizamsız və ya gözlənilməz qanaxma ola bilər.
Bəzi qadınlarda müntəzəm olaraq ovulyasiya baş vermir və gözlənilməz yüngül və ya ağır vaginal qanaxma ilə qarşılaşa bilərlər. Qeyri-müntəzəm ovulyasiya reproduktiv dövrdə istənilən vaxt baş verə bilər, lakin ən çox menstruasiyanın ilk başladığı dövrdə və perimenopauzal dövrdə olur.
Hormonal doğuşa nəzarət – Hormonal doğum kontrolu (məsələn, həb)?????? istifadə edən qadınlarda menstruasiyalar arasında “ani” qanaxma ola bilər. Bu, ilk bir neçə ay ərzində baş verərsə, uşaqlığın selikli qişasının dəyişməsi ilə əlaqədar ola bilər. Bir neçə aydan çox davam edərsə, qiymətləndirmə tələb oluna bilər və yaxud fərqli kontraseptiv həblər (doğum kontrolu həbləri) tövsiyə oluna bilər.
Menopauzal keçiddə olan qadınlar - Menstruasiya bitməzdən əvvəl qadınlar menopauzal keçid və ya perimenopauza adlanan bir dövrdən keçirlər. Menopauzaya keçid zamanı, ovulyasiya daha az nizamlı olduğu üçün menstruasiya vaxtı dəyişməyə başlayır.
Perimenopauzal dövrdə olan qadınlarda yumurtalıqlar estrogen istehsal etməyə davam edir, lakin progesteron ifrazı azalır. Bu hormonal dəyişikliklər endometriumun qalınlaşmasına və əlavə toxuma yaranmasına səbəb olaraq polip və ya endometrial hiperplaziya (qalınlaşma) ehtimalını artırır.
Diaqnostik Prosedurlar
Endometrial biopsiya
Əgər lazım gələrsə, vaginal qanaxmanın artmasının səbəbini aydınlaşdırmaq üçün toxuma diaqnostikası aparılır. Bu prosedurlar daha çox poliklinika şəraitində anesteziyaya ehtiyac olmadan həyata keçirilir.
Histeroskopiya
Bəzi hallarda kamera vasitəsilə birbaşa uşaqlığa baxmaq lazım gəlir, bu histeroskopiya deyilən bir üsulla əməliyyat otağı şəraitində həyata keçirilir.
Qeyri-cərrahi müalicə üsulları
Artan vaginal qanaxmanın böyük əksəriyyəti əməliyyata ehtiyac olmadan müalicə edilə bilər.
Endometrial hormonal uşaqlıq daxili vasitə
Uşaqlığa yerləşdirilən hormonal spirallar həm doğuşa nəzarət, həm də qanaxmanın müalicəsi üçün istifadə olunur.
Cərrahi müalicə üsulu
Histerektomiya (uşaqlığın çıxarılması)
Nadir hallarda, digər üsullar cavab vermədikdə, artan qanaxmanın müalicəsində uşaqlığın çıxarılması ilə qəti nəticələr əldə edilir. Təcrübəli cərrah ilə bu prosedur əksər hallarda laparoskopik üsulla tamamlana bilər.